හෘදයාබාධවලින් මිය යන පිරිස් 7% දක්වා අඩුවෙලා
හෘදයාබාධයක් වැලඳුණු සැණින් රෝහලට එන්න
ස්ටෙන්ට් විකුණූ කොමිපැනි අපිව දාලා ගියා
සමහරු ස්ටෙන්ට් එකක් ගත්තේ ගේ දොර උකස් කරලා
පසුගිය කාලය පුරා රෝහල්ගත වී සිටින රෝගීන්ගෙන් 15% ක් හෘදයාබාධ හේතුවෙන් මිය ගිය ද දැන් එය 7% – 8% දක්වා පහත වැටී ඇතැයි පැවසුවහොත් ඔබ පුදුමයට පත්වනු නොඅනුමාන ය. එහෙත් සත්‍ය එය යි. ශ්‍රී ලංකාවේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ මේ යහපත් තත්ත්වය උදාවූයේ හෘදයාබාධ සැත්කම් සඳහා ගැනෙන ‘ස්ටෙන්ට්’ ඇතුළු උපකරණ සහ හදවත් රෝගීන්ගේ ඖෂධ මිල රජය විසින් පහත දැමීම හේතුවෙනි. රජය ඖෂධ වර්ග 48 ක මිල අඩු කළේ 2015 අංක 5 දරන ජාතික ඖෂධ නියාමන අධිකාරියේ පනත 2016 ඔක්තෝබර් 21 වැනි දින ගැසට් පත්‍රයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසුව ය.
ඉන් අනතුරුව අක්ෂි කාච සහ ස්ටෙන්ට් නොමිලේ ලබාදෙනු ලැබිණි. සෞඛ්‍ය ඇමැති රාජිත සේනාරත්නගේ නව සෞඛ්‍ය ප්‍රතිපත්ති අනුව රජයේ රෝහල්වල හෘදය සැත්කම් කරනු ලබන රෝගීන්ට නොමිලේ ස්ටෙන්ට් දැමීමත් සමඟ දැන් හෘදය සැත්කම් ප්‍රමාණය තුන් ගුණයකින් ඉහළ ගොස් ඇති බව අප සමඟ පැවසුවේ කොළඹ ජාතික රෝහලේ හෘදය සැත්කම් ඒකකයේ විශේෂඥ වෛද්‍ය ගෝඨාභය රණසිංහ ය.
“ඉස්සර හෘදයාබාධයක් වැලැඳිලා රෝගියාව රෝහලට අරගෙන ආවාම ස්ටෙන්ට් එකක් දාන්න වෙනවා. රු. ලක්ෂ 5 ½ ක් විතර යනවා සල්ලි තියෙනවාද කියලා රෝහලෙන් අහනවා. ඒ මොහොතෙ සල්ලි නැති වුණාම රෝගියාට මොනවද හිතෙන්නේ. අනේ මට මැ‍ෙරන්න වෙන්නෙ සල්ලි නැති නිසා නේද කියලා හිතෙන රෝගියා කොයි තරම් අසරණ වෙනවද? ස්ටෙන්ට් දැමීම ක්ෂණිකව කළ යුතු දෙයක්. සල්ලි එකතු කරගෙන පහු වෙලා කරන්න පුළුවන් දෙයක් නොවෙයි. ස්ටෙන්ට් එකක් දාගන්න බැරිව රෝගීන් කී දෙනෙක් මිය යන්න ඇති ද? ඒත් දැන් රජයේ රෝහල්වල නොමිලේ ස්ටෙන්ට් දාන නිසා ඉස්පිරිතාලේ ප්‍රතිකාර ලබන රෝගීන් අතරින් මිය යන රෝගීන් සංඛ්‍යාව අඩුවෙලා තියෙනවා. ඒ එක්කම ඉස්සර හදවත් රෝගීන්ගෙන් 25% ක් වැනි ප්‍රමාණයකට ස්ටෙන්ට් දැම්මත් දැන් එය 75% ක් දක්වා වැඩිවෙලා තිබෙනවා. එය සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවර්ධනයක්” යනුවෙන් විශේෂඥ වෛද්‍ය ගෝඨාභය රණසිංහ පැවසීය.
ස්ටෙන්ට් දැමීම රජයේ රෝහල්වල නොමිලේ සිදු කිරීමට පෙර යුගයේ එය රෝගියා විසින් මිල දී ගත යුතු ය. රුපියල් ලක්ෂ පහ හමාරක් පමණ වන ස්ටෙන්ට් එකක් මිල දී ගැනීම සඳහා ඇතැමුන් ගේදොර උගසට තැබූ කතා පුවත් ද වාර්තා වී තිබේ. ජනාධිපති අරමුදලෙන් හෘද සැත්කම් සඳහා මුදල් ලබා දුන්නද එය රු. ලක්ෂ එක හමාරකි. ඉතිරි මුදල වන රු. ලක්ෂ හතර සොයා ගත යුත්තේ රෝගියා හෝ පවුලේ ඥාතීන් විසිනි. රෝගියාගේ පවුලේ නෑදෑ හිතවතුන්ට හෘදයාබාධ වැලඳෙන්නේ මේ මුදල සොයා ගැනීමට යෑමේදී ය. එහෙත් සෞඛ්‍ය ඇමැති රාජිත සේනාරත්නගේ මැදිහත්වීමෙන් ස්ටෙන්ට් එකකට උපරිම මිලක් පනවා තිබේ. ඒ අනුව ස්ටෙන්ට් එකක් අලෙවි කළ හැකි උපරිම මිල රු. 1, 05,000/= කි. (එක් ලක්ෂ පන්දාහකි) පෞද්ගලික රෝහල්වල හෘදය සැත්කම් සිදුකරන රෝගීන්ට ද එයින් සැලසෙන්නේ මහත් සෙතකි.
“රජයේ රෝහල්වලට ස්ටෙන්ට් මිල දී ගන්නේ එකක් රු. 50,000/= ක් මිලකට. එය මිලදී ගන්නේ ටෙන්ඩර් මඟින්. ඖෂධ සමාගම් එවැනි මිලකට දෙන්න බැහැ කියලා කිව්වා. සමහර සමාගම් අපිව දාලා ගියා. ඒත් ලෝකයේ ඖෂධ සමාගම් අලෙවි කරන මිල පරාසයන්ට අනුව ඒ විදිහෙ අඩු මිලකට දෙන්න පුළුවන් කියලා ඇමැතිතුමා දැනගෙන හිටියා. ඒ නිසා ඒ තීරණය වෙනස් කළේ නැහැ. පස්සෙ ලක්ෂ ගණනට අලෙවි කරපු ස්ටෙන්ට් එකක් රු. 55,000/= කට දුන්නා. ගණන අඩු වුණත් මිලදී ගන්න ප්‍රමාණය වැඩි නිසා සමාගම්වලට ලාබ ලැබෙනවානේ. ඒ නිසා දැන් ගොඩාක් සමාගම් නැවත එකතු වී ඉන්නවා” යනුවෙන් කොළඹ ජාතික රෝහලේ හෘදය රෝග ඒකකයේ විශේෂඥ වෛද්‍ය ගෝඨාභය රණසිංහ විස්තර කළේ ය. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයෙන් ස්ටෙන්ට් ගෙන්වීම වාර්ෂිකව වර්ධනය වී ඇත්තේ මෙසේ ය.
2016 වර්ෂය – 4000
2017 වර්ෂය – 8000
2018 වර්ෂය – 18,000
හෘදයාබාධ වැලඳෙන සෑම රෝගියකුට ම ස්ටෙන්ට් දැමීම කළ නොහැකි ය. ඇතැම් රෝගීන්ට ස්ටෙන්ට් දැමීම වෙනුවට සිදු කළ යුතු වන්නේ බයිපාස් සැත්කමකි. ඇතැම් රෝගීන් හෘදයාබාධ වැලඳී පැය 2 ක් ඇතුළත රෝහලට නොපැමිණීම නිසා ස්ටෙන්ට් දැමීමට නොහැකි වනු ඇත. එවැනි රෝගීන්ට ඖෂධ එන්නතක් ලබා දෙන්නේ රුධිර කැටිය දිය වීමට ය. එකී එන්නත රු. 1,25,000.00 කට එදා අලෙවි වුව ද අද අලෙවි කරනු ලබන්නේ 55,000.00 කට ය. එ් සහනය රෝගීන්ට අත්විඳින්නට හැකි වූයේ රජයෙන් ඖෂධ මිල අඩු කළ බැවිනි.
“ඉස්පිරිතාලේ ඉන්න රෝගීන්ගෙන් 15% ක් මිය ගියේ හෘදයාබාධ නිසා. ඒත් අද එය 7% – 8% දක්වා පහත වැටිලා තිබෙනවා. හෘදයාබාධ වැලඳුණු රෝගීන් හැකි ඉක්මනින් රෝහලට එනවා නම් මේ මරණ සංඛ්‍යාව තවත් අඩු කරගන්න පුළුවන්. අද ගොඩාක් දෙනා පුරුදු වෙලා ඉන්නේ මහ රෝහලකට යන්න. අතුරුගිරියේ ඉන්න කෙනෙකුට හෘදයාබාධයක් වැලඳුණොත් කොළඹ ගෙනත් හරි යන්නෙ නැහැ. ළඟ ම රෝහලකට ගෙනිහින් එතනින් එන්නත් දීලා ඉන් පසුවයි සැත්කම් කරන මහ රෝහලකට රැගෙන යා යුත්තේ. මේ අවබෝධය නැතිකම නිසා ගොඩාක් දෙනා මිය යනවා” යනුවෙන් විස්තර කළේ විශේෂඥ වෛද්‍ය ගෝඨාභය රණසිංහ ය.
ඔහු තවදුරටත් සඳහන් කරන්නේ මේ සඳහා යාන්ත්‍රණයක් සකස් විය යුතු බව ය. කෙටියෙන් ම පවසන්නේ නම් ස්ටෙන්ට් මිලදී ගැනීම සඳහා ද යාන්ත්‍රණයක් අවශ්‍ය බව ඔහුගේ අදහස ය. ස්ටෙන්ට් දැමීමට සිටින රෝගීන්ගේ සංඛ්‍යාව දිනෙන් දින ඉහළ යන බැවින් ස්ටෙන්ට් සති දෙකෙන් දෙකට මිලදී ගැනීමට සිදු වේ. එහෙත් ටෙන්ඩර් කැඳවා අදාළ පටිපාටිය අනුව කරුණු කාරණා ක්‍රියාත්මක වන විට ප්‍රමාද සිදු වේ. රජයේ රෝහල්වල නොමිලයේ ස්ටෙන්ට් දැමීම සිදු වුවත් ස්ටෙන්ට් නොමැති බවට පුවත් මැවෙන්නේ මෙකී හේතුව නිසා ය. මේ ප්‍රමාද මඟ හරවා ගැනීම සඳහා වාර්ෂිකව අඛණ්ඩ ව ස්ටෙන්ට් සැපයිය හැකි සැපයුම්කරුවකු පත් කර ගැනීම හෝ වෙනත් විකල්පයක් යොදා ගැනීම සුදුසු බව විශේෂඥ වෛද්‍ය ගෝඨාභය රණසිංහගේ අදහස යි.
ඊට අමතරව හෘදය රෝගීන්ගේ මරණ සංඛ්‍යාව අවම කර ගැනීම උදෙසා යෝජනා කීපයක් අප සමඟ පැවසුවේ විශේෂඥ වෛද්‍ය ගෝඨාභය රණසිංහ ය. එ් යෝජනා මතු දැක්වේ.
* හෘදය රෝගීන්ට ඇමතිය හැකි පොදු දුරකථන අංකයක් තිබීම
* හෘදය රෝගීන් වෙනුවෙන් විශේෂ ගිලන් රථ සේවයක් තිබීම
* පැය 24 ම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි හෘදය රෝග ඒකක සහ ශල්‍යාගාර පිහිටුවීම
* හෘදය සැත්කම් සිදු කරන ශල්‍යාගාරවල පහසුකම් පුළුල් කිරීම
* ඊට අවශ්‍ය පරිදි කාර්යය මණ්ඩලය යෙදවීම
මේ යෝජනා ක්‍රියාත්මක කිරීමට හැකි වුවහොත් හෘදයාබාධ හේතුවෙන් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව 4% දක්වා පහත දමා ගත හැකි බව ඔහුගේ අදහස ය. එය සංවර්ධිත රටවල්වල දක්නට ලැබෙන තත්ත්වයකි.
හෘද රෝගීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම ක්ෂණිකව සිදු කළ යුතු ය. ඔවුන් මරණයෙන් මුදවා ගත හැක්කේ එවිට ය. හෘදය රෝගීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීමේ විශේෂ යාන්ත්‍රණයක් විශේෂඥ වෛද්‍ය ගෝඨාභය රණසිංහ ඉදිරිපත් කර තිබෙන්නේ එබැවිනි. එය Wagon Wheel Concept යනුවෙන් හඳුන්වා තිබේ.
“මේ යාන්ත්‍රණයේ අපි කලාප 3 ක් පෙන්වනවා. උදාහරණයක් හැටියට බස්නාහිර පළාත ගත්තොත් කොළඹ ජාතික රෝහලේ හෘදය ඒකකය සහ ජයවර්ධනපුර රෝහල ප්‍රධාන මධ්‍යස්ථාන හැටියට ගන්න පුළුවන්. රාගම රෝහල, කළුබෝවිල රෝහල වැනි රෝහල් දෙවැනි කලාපයට අයත් වෙනවා. ජා – ඇල, අතුරුගිරිය වැනි ප්‍රදේශ අයිති වෙන්නේ තුන්වැනි කලාපයට. ජා – ඇල හෘදය රෝගියෙක් පළමුව රැගෙන යා යුත්තේ ළඟම රෝහලට. එතනදී එන්නතක් දීලා රාගමට එවනවා. රාගමින් අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර කරලා කොළඹට එවනවා. මේ විදිහට ප්‍රතිකාරවලට යොමු වුණොත් මරණය වළක්වා ගන්න පුළුවන්. හැබැයි මේ යාන්ත්‍රණය ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී මම කලින් සඳහන් කළ ගිලන් රථ සේවා, හෙද හෙදියන් ඇතුළු කාර්ය මණ්ඩලය අවශ්‍ය වෙනවා. ශල්‍යාගාර පහසුකම් පුළුල් කරන්න වෙනවා” යනුවෙන් ඔහු තවදුරටත් විස්තර කළේය.
රජයේ රෝහල්වල හෘදය රෝගීන්ට අවශ්‍ය ස්ටෙන්ට් නොමිලේ ලබාදීමෙන් හෘදය රෝගීන්ගේ මරණ සංඛ්‍යාව පහත දමා ගැනීමට හැකිවීම රටක පුරවැසියන් ලෙස අප ලැබූ ජයග්‍රහණයකි. Wagon Wheel Concept ක්‍රියාත්මක වුවහොත් හෘදය රෝගීන්ගේ මරණ සංඛ්‍යාව අවම මට්ටමකින් තබා ගත හැකි ය. එය හෘදය රෝගීන්ගේ වාසනාවකි.
හර්ෂා සුගතදාස
-Silumina-